Wisła stanowi przykład rzeki o zróżnicowanym zaawansowaniu prac regulacyjnych, rozpoczętych w XIX w. i mających m.in. na celu jej przygotowanie jako drogi wodnej. Przedmiot badań stanowi przedgórski bieg Wisły, między Skoczowem i Puławami, którego koryto – przed regulacją o charakterze meandrowym, sinusoidalnym lub roztokowym – uległo w wyniku prac regulacyjnych skróceniu, zwężeniu i pogłębieniu (rys. 1, rys. 2). Wykazano duże różnice w poregulacyjnym przemodelowaniu koryta badanego biegu Wisły, czego konsekwencją jest zmniejszenie zagrożenia powodziowego wzdłuż odcinków rzeki o najbardziej pogłębionym korycie i zwiększenie tego zagrożenia wzdłuż odcinka rzeki poniżej Zawichostu o najpóźniej rozpoczętych pracach regulacyjnych. Morfologicznym skutkiem prac regulacyjnych, w największym stopniu wpływającym na reżim odpływu wody, jest zwiększona zwartość koryta, szczególnie w odcinku rzeki o biegu meandrowym (rys. 3). Pogłębianiu koryta towarzyszy zwiększanie wysokości brzegów rzeki, które od rozpoczęcia regulacji osiągnęło średnio ponad 3,5 metra. Zmiany w morfologii koryta sprzyjają zwiększaniu prędkości przepływu (tab. 1), co oznacza, że w odcinkach rzeki o znacznie pogłębionym korycie i nadbudowanych brzegach szybko zwiększa się przepływ pełnokorytowy. Wzrost przepływu pełnokorytowego zachodzi znacznie wolniej w odcinkach rzeki, gdzie koryto uległo niewielkiemu pogłębieniu, a w długim odcinku koryta agradującego (poniżej Zawichostu) przepływ pełnokorytowy prawie nie ulega zwiększaniu (ryc. 4). Przyrost przepływu pełnokorytowego, jaki zaznaczył się ...
W pracy zanalizowano wyniki badań nad skutkami geomorfologicznymi i hydrologicznymi prac regulacyjnych i melioracyjnych, podjętych w dolinie Nidy około 45 lat temu. Stwierdzono pozytywne i negatywne skutki tych zabiegów, te ostatnie odnoszą się m.in. do wzrostu zagrożenia powodziowego na około połowie badanego obszaru. Głównym celem pracy jest wskazanie sposobu zmniejszenia ryzyka powodzi, możliwego do zastosowania w dolinie tej rzeki objętej ochroną jako park krajobrazowy i należącej do sieci korytarzy ekologicznych o randze krajowej. Rzeka Nida, od połączenia Czarnej Nidy z Białą Nidą, miała przed regulacją na całej długości meandrowy bieg i minimalny spadek, dlatego cechowała się długotrwałym stagnowaniem wody na równinie zalewowej podczas powodzi. Celem prac regulacyjnych i melioracyjnych miało być zmniejszenie ryzyka powodzi, przyspieszenie odpływu wód powodziowych i częściowe osuszenie dna doliny, użytkowanej wyłącznie jako łąki i pastwiska (rys. 1). Wzdłuż anastomozujących odcinków rzeki, cechujących się cyklicznie zachodzącą awulsją koryta – np. koło Umianowic, występowały rozległe obszary wodno-błotne (rys. 2). W wyniku prac regulacyjnych, które objęły górną połowę rzeki i systematycznie posuwały się z jej biegiem, zachodziło wypłycanie koryta poniżej odcinków rzeki z korytem pogłębianym. Proces ten został udokumentowany przez zmiany minimalnych rocznych stanów wody i przepływu pełnokorytowego w rzece w trzech posterunkach wodowskazowych (rys. 3). W górnym odcinku ...
Przedmiotem badań była dolina górnego odcinka rzeki Tocznej (do 31 + 650 km biegu) o powierzchni 865,4 ha na obszarze rolniczym w gminie Olszanka woj. mazowiecke. W ramach badań przeprowadzono analizę sposobu gospodarowania wodą i użytkowania ziemi przed i po 30 latach od regulacji rzeki. W opracowaniu wykorzystano dane archiwalne, metodę nakładania danych z map topograficznych i ortofotomap w programie ArcGIS. Przeprowadzono waloryzację obszaru w terenie (2009-2010). Badania obejmowały analizę: zakresu regulacji rzeki, stanu infrastruktury melioracyjnej, struktury użytkowania ziemi, stanu zasobów przyrodniczych oraz wartości rolniczej przestrzeni produkcyjnej doliny. Opracowano mapy ilustrujące zasięg i zakres zmian w dolinie. Zmiana koryta rzeki w górnym odcinku spowodowała zmianę struktury użytkowania ziemi, zwiększenie powierzchni gruntów ornych oraz siedlisk łąkowych. W górnym odcinku użytki zielone położone są w wąskim pasie w strefie przybrzeżnej koryta rzeki. Według podziału typologicznego należą one do grądów podmokłych, charakteryzują się najmniejszą produktywnością i wartością żywieniową. W środkowym odcinku za-kres regulacji rzeki był najmniejszy. Na znacznej części doliny koryto zachowało naturalny bieg. W strukturze użytkowania rolniczego dominują nadal użytki zielone, lecz przekształceniu uległy siedliska łąkowe. Skład botaniczny wskazuje na duży udział siedlisk pobagiennych. Dolny odcinek rzeki cechuje najlepszy stan systemu melioracyjnego. Obszar odznacza się dużym zróżnicowaniem siedliskowym i krajobrazowym oraz największą ...
