Wisła stanowi przykład rzeki o zróżnicowanym zaawansowaniu prac regulacyjnych, rozpoczętych w XIX w. i mających m.in. na celu jej przygotowanie jako drogi wodnej. Przedmiot badań stanowi przedgórski bieg Wisły, między Skoczowem i Puławami, którego koryto – przed regulacją o charakterze meandrowym, sinusoidalnym lub roztokowym – uległo w wyniku prac regulacyjnych skróceniu, zwężeniu i pogłębieniu (rys. 1, rys. 2). Wykazano duże różnice w poregulacyjnym przemodelowaniu koryta badanego biegu Wisły, czego konsekwencją jest zmniejszenie zagrożenia powodziowego wzdłuż odcinków rzeki o najbardziej pogłębionym korycie i zwiększenie tego zagrożenia wzdłuż odcinka rzeki poniżej Zawichostu o najpóźniej rozpoczętych pracach regulacyjnych. Morfologicznym skutkiem prac regulacyjnych, w największym stopniu wpływającym na reżim odpływu wody, jest zwiększona zwartość koryta, szczególnie w odcinku rzeki o biegu meandrowym (rys. 3). Pogłębianiu koryta towarzyszy zwiększanie wysokości brzegów rzeki, które od rozpoczęcia regulacji osiągnęło średnio ponad 3,5 metra. Zmiany w morfologii koryta sprzyjają zwiększaniu prędkości przepływu (tab. 1), co oznacza, że w odcinkach rzeki o znacznie pogłębionym korycie i nadbudowanych brzegach szybko zwiększa się przepływ pełnokorytowy. Wzrost przepływu pełnokorytowego zachodzi znacznie wolniej w odcinkach rzeki, gdzie koryto uległo niewielkiemu pogłębieniu, a w długim odcinku koryta agradującego (poniżej Zawichostu) przepływ pełnokorytowy prawie nie ulega zwiększaniu (ryc. 4). Przyrost przepływu pełnokorytowego, jaki zaznaczył się ...
W artykule przedstawiono analizę warunków przepływu i stanu koryta Wisły w rejonie km 599–600. Wisła na tym odcinku nie jest uregulowana. Koryto jest nieregularne, występują liczne wyspy, bogata jest roślinność. Z uwagi na walory przyrodnicze utworzony został na tym odcinku rezerwat przyrodniczy Kępa Antonińska. Rzeka powoduje zagrożenie rozmycia wałów przeciwpowodziowych. Proponowane rozwiązania techniczne zabezpieczające stabilność rzeki nie mogą być zrealizowane z uwagi na wymagania ochrony przyrody. Analiza rozwiązań proponowanych przez przyrodników wskazuje, że nie uwzględniają one w zadowalającym stopniu specyfiki procesów rzecznych. Ich realizacja może doprowadzić do pogorszenia warunków morfologicznych w korycie rzeki na obszarze rezerwatu. ...
Celem badań była waloryzacja przyrodnicza trzech wybranych starorzeczy Wisły znajdujących się na terenie Warszawy. Jako organizmy wskaźnikowe przyjęto makrobezkręgowce bentosowe strefy brzegowej, łowione za pomocą zestawów kolonizacyjnych [PN-EN ISO 9391:2001]. Analizowane obszary to: Jezioro Go-cławskie oraz kompleks starorzeczy Jezioro Powsinkowskie i Jezioro Wilanowskie. Badania wykazały wysokie bogactwo i różnorodność makrobezkręgowców zasiedlających badane starorzecza. Stwierdzono dużą zmienność zespołu w obrębie zbiorników jak i w trakcie prowadzonych badań. Duża liczba taksonów złowionych w poszczególnych zbiornikach spowodowała, że przy zastosowaniu metody BMWP-PL, jakość wody tych akwenów oceniono jako wysoką i najwyższą (Gocławskie: klasa I, Powsinkowskie i Wilanowskie: klasa II). Średnia liczba punktów przypadająca na rodzinę (wskaźnik ASPT) jest jednak nie wysoka. Zasto-sowanie formuły Jaccarda pozwoliło na stwierdzenie, iż najbardziej podobne pod względem makrobezkręgowców są jeziora Gocławskie i Wilanowskie, następnie Gocławskie i Powsinkowskie. Najniższą wartość podobieństwa otrzymano dla kompleksu jezior Powsinkowskiego i Wilanowskiego. Przeprowadzone badania wskazują, iż wybrane starorzecza Wisły charakteryzują się bogatym i różnorodnym zespołem makrobezkręgowców bentosowych, co może świadczyć o ich dużej war-tości przyrodniczej.
...
