Zasady tworzenia i zarządzania użytkami ekologicznymi w Polsce

W pracy zarysowano genezę, przedmiot ochrony i kryteria wyznaczania użytków ekologicznych - czyli niewielkich obszarów o unikalnych wartościach środowiska przyrodniczego. Omówiono procedurę ich tworzenia (od inwentaryzacji przyrodniczej po rejestrację) oraz instytucje uczestniczące w tym procesie. Określono zasady gospodarowania użytkami ekologicznymi i ich odzwierciedlenie w dokumentach planistycznych - oparte na zakazach, nakazach i ograniczeniach. Użytki ekologiczne w zasadzie nie są wykorzystywane produkcyjnie, a zarządzanie nimi zależy od tego, kto jest właścicielem gruntów, na których się znajdują (państwo, gmina, osoba prywatna). Na ogół trudno jest uzyskać zgodę właściciela na utworzenie takiego użytku - dlatego też większość obiektów jest własnością Skarbu Państwa, w tym najczęściej nadleśnictw. Obserwuje się także wypadki wykupywania i dzierżawienia cennych ekologicznie miejsc przez organizacje społeczne.Obserwacje wykazują, iż nie zawsze użytki ekologiczne są ujmowane w ewidencji gruntów oraz w planach miejscowych. We wnioskach autor postuluje: upowszechnianie tworzenia użytków ekologicznych jako formy ochrony cennej przyrody, przestrzeganie obowiązku ich ewidencjonowania, utworzenie monitoringu użytków ekologicznych oraz powierzenie zarządu nad nimi odpowiednim służbom ochrony przyrody.Użytki ekologiczne mają istotną wartość dla społeczeństwa, gdyż zapewniają wyższą jakość środowiska, niekiedy wspierają efekty gospodarowania, służą celom rekreacji i dydaktyki. ...

Wybrane problemy rejestracji i ewidencji użytków ekologicznych

Jedną z form ochrony przyrody, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r., jest użytek ekologiczny. Ta forma ochrony stosowana jest w Polsce już od 1991 roku.Głównym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia ochroną niewielkich powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym, które ze względu na niewielką powierzchnię i mniejszą rangę ich walorów nie mogły zostać objęte inną formą ochrony np. ochroną rezerwatową (Koreleski 2004, Koreleski 2005, Sammel i in. 2012, Sajnóg, Wójcik 2013).W artykule przedstawiono wybrane problemy występujące w procesie rejestracji i ewidencji użytków ekologicznych. Na podstawie analizy literatury oraz obowiązujących na przestrzeni kilkudziesięciu lat aktów prawnych i procedur stwierdzono, iż mogą występować rozbieżności pomiędzy danymi zawartymi w różnych rejestrach, a w szczególności w rejestrach form ochrony przyrody i Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB). Dane w nich zawarte są niespójne, niekompletne. Celem pracy jest zidentyfikowanie i wskazanie przyczyn takiego stanu, a także jego możliwych implikacji. W badaniach zastosowano technikę analizy jakościowej dokumentów (ustaw i rozporządzeń obowiązujących w tym zakresie na przestrzeni 20 lat) oraz analizę opisową.Jako podstawowe przyczyny tych rozbieżności (braków) wskazano różnice w interpretacji pojęcia samego użytku ekologicznego (w różnych rejestrach) w zależności od nadrzędnego celu jego prowadzenia, a także niespójność i nieprecyzyjność ...

Porównanie i ocena kompletności danych o użytkach ekologicznych w wybranych rejestrach na przykładzie powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin

Przedmiotem artykułu są użytki ekologiczne i dane o nich zawarte w oficjalnych rejestrach. Porównując zestawienia łącznych powierzchni użytków ekologicznych według stanu z Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB) na dzień 1.01.2012, w województwie zachodniopomorskim i zestawienia dotyczące różnych form ochrony przyrody, zawartych w tych samych opracowaniach statystycznych, zauważamy znaczne rozbieżności. Te pierwsze wskazują na powierzchnię 4 328 ha, w tych drugich podano zaś 6 424 ha. W pracy postanowiono, między innymi, sprawdzić czy podobne rozbieżności występują na obszarze powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin.Celem badań, których wyniki prezentowane są w pracy, było wykazanie i ocena rozbieżności pomiędzy różnymi rejestrami na poziomie lokalnym zawierającymi zestawienia ilościowe i powierzchniowe użytków ekologicznych. Podstawowymi źródłami informacji wykorzystanymi do analizy był rejestr prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) oraz Ewidencja Gruntów i Budynków (EGiB). Obiekt, który objęto badaniami to obszar powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin. Do badań przyjęto dane według stanu na dzień 1.10.2013.W badaniach zastosowano technikę analizy ilościowej i jakościowej dokumentów (danych z rejestrów) oraz analizę opisową.W wyniku przeprowadzonych analiz wskazano braki i różnice występujące w obu rejestrach oraz dokonano oszacowania ilości i powierzchni użytków ekologicznych niewykazanych w EGiB. Stwierdzono, iż dla obszaru powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin w EGiB nie wykazano użytków ekologicznych od ...