Artykuł przedstawia możliwości poznania struktury i dynamiki koryt w obszarach górskich, głównie na podstawie badań terenowych. Metodyka tych badań została wypracowana w Zakładzie Geomorfologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W opracowaniu przedstawiono możliwość badania całych systemów korytowych. Poszczególne koryta rzek dzielone są na podstawie ich przebiegu w planie na jednorodne odcinki, które następnie są charakteryzowane w terenie za pomocą specjalnego raptularza. Raptularz składa się z pięciu grup danych dotyczących koryta, form korytowych, osadów, zabudowy koryta oraz obejmuje charakterystykę zlewni. Na podstawie zebranych danych wnosi się o tempie procesów morfogenetycznych. Równolegle z badaniami terenowymi prowadzona powinna być analiza materiałów kartograficznych, zdjęć lotniczych i innych materiałów dostarczających danych o korytach i ich zlewniach. Na podstawie zebranych parametrów dotyczących koryta, form korytowych i rumowiska oraz wyliczonych wskaźników przeprowadzana jest typologia odcinków koryt. W artykule przedstawiono przykłady wyników badań z wybranych obszarów. Na podstawie dotychczasowych badań ukazano główne prawidłowości przemian koryt rzek górskich na przykładzie opracowań z Karpat i ich przedpola. Stwierdzono w badanym obszarze dopasowywanie struktury systemów korytowych do zmienionych warunków w dnach dolin i na stokach na skutek: regulacji koryt, budowy zbiorników zaporowych, eksploatacji rumowiska bezpośrednio z koryt, czy też zmian użytkowania w dorzeczach. W wyniku oddziaływań antropogenicznych następują wielkie zmiany struktury systemów korytowych polegające ...
