Dr inż. Andrzej Kreft

Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Parzonka

Problematyka modernizacji budowli regulacyjnych na granicznym odcinku dolnej Odry

Problematyka ta dotyczy odcinka dolnej Odry o długości około 110 km oraz jeziora Dąbie. Została ona podjęta wspólnie przez dwa państwa graniczne. Głównym celem modernizacji jest poprawa warunków żeglugowych na całej Odrze granicznej. Ma ona zapewnić uzyskanie minimalnych głębokości rzędu 1,8 m, przy minimalnych przepływach gwarantowanych w Odrze wynoszących 228 m3·s-1 na odcinku ujście Warty – Widuchowa i 151 m3·s-1 na odcinku ujście Nysy Łużyckiej – ujście Warty. Istotnym celem jest również poprawienie skuteczności pracy lodołamaczy i tym samym zmniejszenie zagrożeń powodowanych przez zatory lodowe. Koryto Odry zostało uregulowane w 1. połowie XIX wieku systemem ostróg rozmieszczonych na obu brzegach rzeki. Zabudowa regulacyjna nie spowodowała oczekiwanej stabilizacji koryta i uzyskania odpowiednich głębokości żeglugowych. W latach 1924-1941 rozpoczęto korektę regulacji rzeki za pomocą ostróg na tzw. mała wodę, której nie dokończono. Większość budowli regulacyjnych znajduje się dziś w złym stanie technicznym. Uszkodzone są w różnym stopniu korony, głowice i korpusy budowli, a między ostrogami występują często wyboje erozyjne. W ramach modernizacji przewidziano wprowadzenie mieszanego systemu regulacji. Zasadą jest budowa opasek brzegowych i tam podłużnych wraz z poprzeczkami na łukach wklęsłych i w przejściach między łukami, natomiast tam poprzecznych (ostróg) po stronie brzegu wypukłego. Przyjęto również zasadę wykorzystania tych budowli istniejących, które ...

Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Parzonka

Dr inż. Robert Głowski

Dr inż. Andrzej Kreft

Wstępna ocena cech dynamicznych namułów z jeziora Dąbie

Namuły zalegające w jeziorze Dąbie mają cechy plastyczno-lepkie. Zawierają one dużą ilość materii organicznej oraz są zanieczyszczone przez ścieki komunalne i przemysłowe. Obecność tych substancji zmienia w istotny sposób cechy dynamiczne rumowiska drobnoziarnistego oraz warunki sedymentacji i resuspensji cząstek stałych. Przez jezioro Dąbie przechodzi ważny tor wodny o długości 14,5 km, szerokości 150 m i o głębokości gwarantowanej 3,2 m. Jest on okresowo pogłębiany za pomocą refulerów. Autorzy przeprowadzili wstępną ocenę własności fizycznych i reologicznych próbek pobranych z dna jeziora Dąbie w rejonie toru wodnego. Miąższość warstwy namułów wynosi od 3 do 5 m. Mają one konsystencję płynną, a ich wilgotność wynosi od 300–500%. Nominalna średnica ziarn d50 waha się od 12–15 μm na powierzchni do 44–95 μm przy dnie, a zawartość części organicznych zmienia się od 10–30%. Badania cech reologicznych namułów organicznych wykazały, że zachowują się one jak ciecze nienewtonowskie. Ich cechy można opisać za pomocą dwuparametrowego modelu Binghama. ...

Prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski

Dr Tomasz Wolski

Dr hab. inż. Władysław Buchholz

Dr inż. Andrzej Kreft

Bilanse wód jeziora Dąbie

Bilans wód jeziora Dąbie przeanalizowano trzema sposobami: jako bilans dobowy, bilans uśredniony za 10-lecie na podstawie przepływów rzeki Regalicy wyznaczonych przez Mikulskiego i Ostapską-Bojanowicz [1965] oraz bilans wód oparty o przepływy w ciekach dochodzących do jeziora Dąbie wyznaczonych z modelu ruchu ustalonego dolnej Odry [Buchholz 1991]. W badaniu bilansu wodnego jeziora Dąbie najistotniejszą okazała się metodyka zaadaptowana z modelu hydraulicznego Odry. Wyznaczony według tej metodyki udział Regalicy w ogólnym przychodzie wód jeziora wynosi 73,5 %, (6557,8 mln m3), Orlego Przesmyku 23,9 % (2135,3 mln m3), dopływu ze zlewni 2,3 % (205,5 mln m3) oraz opadu 0,33% (29,3 mln m3). Natomiast Iński Nurt stanowił 84% rozchodu (7503,2 mln m3), Babina 15,63 % (1395,5 mln m3), a parowanie 0,33% (29,9 mln m3). Całkowity przychód w roku średnim z wielolecia to 8927,9 mln m3 wody. Obliczono z wielolecia 1948-1990, że średniorocznie jezioro Dąbie wymienia swe wody 65 razy. ...

Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Parzonka

Dr hab. inż. Władysław Buchholz

Dr hab. inż. Ryszard Coufal

Dr inż. Andrzej Kreft

Prof. dr hab. inż. Zygmunt Meyer

Wstępna ocena warunków zamulania jeziora Dąbie

Jezioro Dąbie jest jednym z naturalnych zbiorników wodnych położonych w obrębie Estuarium Dolnej Odry. Podczas powodzi zatorowych stanowi ono odbiornik kry lodowej z tej rzeki. Jezioro to jest intensywnie zamulane przez rumowisko piaszczyste, pylaste i ilaste, dostarczane głównie przez Regalicę (wschodnie ramię Odry) oraz Inę i Płonię. Objętość jeziora zmniejszyła się w ciągu 34 lat (1962–1996) o 12,1 mln m3. Średni roczny przyrost objętości osadów wynosi 356 000 m3. Procesy sedymentacji namułów i ich erozji są komplikowane przez falowanie zwierciadła wody oraz przez prądy powierzchniowe i przydenne. Prądy te są generowane zarówno przez dopływy rzeczne, jak i przez wiatr powodujący zmiany poziomu morza podczas sztormów. Przez to jezioro przechodzi główny tor wodny pomiędzy portem Schwedt a Zatoką Pomorską. W latach 2007–2011 przewiduje się jego pogłębienie, poprzez usunięcie 810 000 m3 osadów dennych. Tor wodny ma długość 14,5 km, szerokość 150 m i głębokość 10 m. Pomiary geotechniczne in situ wykazały, że miąższość namułów waha się od 3 do 5 m. Osady spoiste zawierają od 22 do 30% części organicznych i mają konsystencję płynną. Pod namułami organicznymi zalegają piaski drobne. Namuły są zanieczyszczone głównie przez metale ciężkie, w tym Al, Zn, Cu, Cd i Hg oraz przez związki ropopochodne. Składowanie wydobytego ...