W artykule przedstawiono budowę granulometryczną oraz geometryczną form dennych rzeki nizinnej zwanych inaczej wydmami dennymi. Wydmy są typowymi utworami dennymi rzeki nizinnej o dnie piaskowym. Studiowanie procesu ich powstawania jest wyjątkowo istotne w celu poznania działania systemów fluwialnych. Także znajomość graunulometrii i struktur sedymentacyjnych wydm dennych jest ważna z punktu widzenia geologii oraz paleogeologii. W pracy pokazano, że badane wydmy reńskie nie osiągają takiej wysokości, na jaką pozwalałaby aktualna głębokość wody. Przyczyn tej sytuacji można upatrywać w braku na badanym odcinku Renu przepływu o odpowiednio długim czasie trwania, a w związku z tym w niewystarczającej dostawie materiału dennego. Dla warunków badanego odcinka pomiarowego Renu zależności funkcyjne pomiędzy stromością a długością wydm obliczone na podstawie danych z lat 1991 i 1992 opisują następujące równania, odpowiednio: H/L = 0,082 L-0,55 i H/L = 0,104 L-0,63. Bezpośrednie wykonane za pomocą dzwonu do nurkowania pomiary gęstości objętościowej piasku budującego wydmy wykazały, że gęstość ta wynosi 1,5–1,69 g*cm-3 . Tak niewielką wartość gęstości objętościowej piasku budującego wydmy na Renie należy przypisać faktowi, że wydmy te podlegają ciągłemu procesowi transformacji. Praca powstała na rzece Ren w Niemczech w okolicach Moguncji, a jej realizacja była możliwa dzięki współpracy międzynarodowej z instytutami badawczymi w Wielkiej Brytanii i Niemczech ...
Artykuł przedstawia ważny, zarówno w zakresie badań podstawowych, jak i w aspekcie praktycznym, problem wpływu utworów żwirowo-piaszczystych w rzece o charakterze podgórskim na wielkość przepływu obliczeniowego. W ciekach naturalnych, z powodu przestrzennego charakteru ruchu i wahań przepływu w czasie, układ form dennych jest złożony. Formy te zmieniają się nie tylko w czasie i na długości koryta, ale także na jego szerokości i odgrywają znaczną rolę w tworzeniu warunków hydraulicznych w korycie. Ponadto, w zależności od generującego je przepływu występują one jako formy dwu- lub trójwymiarowe. Doniesień na temat pomiarów terenowych utworów rzecznych w postaci wydm i zmarszczek, zbudowanych z materiału o średnicach większych niż piaskowe, jest zaledwie kilka. Większość prac ujmujących problematykę powstawania, migracji i dyssypacji form dennych dotyczy utworów formujących dno rzeki nizinnej. W pracy przedstawione zostały wstępne wyniki badań terenowych form piaszczystych oraz żwirowo-piaszczystych, znalezionych na ujściowym odcinku rzeki o charakterze podgórskim. Badania te obejmują pomiary parametrów geometrycznych form, tj. wysokość, długość oraz kąt nachylenia strony doprądowej i zaprądowej, pomiary prędkości chwilowych nad charakterystycznymi punktami form, a także pobór prób rumowiska do analizy składu granulometrycznego. Na podstawie danych zebranych bezpośrednio w terenie opracowano wiele zależności empirycznych oraz graficznych, a także wyznaczono całą gamę parametrów hydraulicznych, m.in. naprężenia styczne ...
