Streszczenie:

Cechą charakterystyczną zjawisk zachodzących w powietrzu atmosferycznym jest istnienie autokorelacji. Dzięki narzędziom geostatystyki możliwa jest identyfikacja, modelowanie i estymacja stanu skażenia powietrza atmosferycznego. Zjawisko autokorelacji wykazuje, że wyniki pomiarów, które sąsiadują ze sobą w czasie i przestrzeni są do siebie bardziej podobne niż wyniki pomiarów bardziej odległych. Istnienie autokorelacji czasowych może być podstawą do szacowania wartości pomiarów sąsiednich. Do badania autokorelacji czasowej stężenia gazów i aerozoli wykorzystano analizę semiwariancji. Znajomość parametrów semiwariancji pozwala na użycie najlepszej nieobciążonej liniowo metody estymacji jaką jest kriging.
W pracy przedstawiono przykład zastosowania analizy semiwariancji stanu jakościowego powietrza atmosferycznego dla obszaru województwa. Dokonano oceny autokorelacji przestrzennej i czasowej w województwie śląskim w oparciu o podstawowe parametry tj. zakres oddziaływania, próg oraz efekt samorodków. Wyniki analizy semiwariancji przedstawiają w postaci funkcji liniowej zależność między oddalaniem się punktów a stopniem ich podobieństwa. Istnienie autokorelacji przestrzennej daje podstawę do modelowania i estymacji przy użyciu metod stochastycznych.