Analiza zależności przestrzennych pomiędzy wybranymi elementami infrastruktury technicznej

Słowa kluczowe: Autokorelacja przestrzenna, statystyka I Morana, GIS, infrastruktura techniczna

Streszczenie:

Dynamicznie rozwijająca się cywilizacja wymaga dostatecznego dostępu do szeroko rozumianej infrastruktury. Termin ten oznacza zbiór urządzeń i instalacji użytku publicznego, niezbędnych do zapewnienia należytego funkcjonowania gospodarki narodowej i życia społeczeństwa [Krakowiak-Bal, 200]. Na przestrzeni wieków infrastruktura najlepiej rozwijała się w tych miejscach, gdzie zagęszczenie ludności było największe, a więc głównie na obszarach miejskich. Tendencja ta nadal jest widoczna, jednakże istniejące programy i fundusze Unii Europejskiej zapewniają wyrównywanie dysproporcji pomiędzy terenami wiejskimi a miastami. Główną rolę w tym procesie odgrywa Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, który umożliwia uzyskanie dofinansowania do realizacji najbardziej potrzebnych w danym regionie inwestycji infrastrukturalnych.Według Siemińskiego [1996] infrastrukturę w zależności od zakresu, dzielimy na trzy grupy: infrastrukturę techniczną, infrastrukturę społeczną oraz infrastrukturę ekonomiczną. Niniejsza praca dotyczy zagadnień infrastruktury technicznej. Ten rodzaj infrastruktury charakteryzuje się niezmienną lokalizacją w terenie, ogólną dostępnością, funkcjonalnością oraz otwartością. Cechuje ją linearność, długotrwałość, kapitałochłonność (duże nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne), niepodzielność oraz złożoność techniki i technologii wykonania. Wszystkie gałęzie infrastruktury technicznej (miedzy innymi: wodociągi, kanalizacje, drogi, koleje, itp.) są ściśle powiązane ze środowiskiem w którym występują. Celem pracy było wyznaczenie przestrzennych zależności (na podstawie statystyki I Morana) pomiędzy nasyceniem wybranymi elementami infrastruktury technicznej gmin województwa małopolskiego. Za przedmiot badań wybrano trzy gałęzie infrastruktury technicznej: sieć wodociągową, kanalizacyjną oraz gazową. Wyniki pracy odnoszą się do kwerend Głównego Urzędu Statystycznego i obejmują okres od 2004 do 2010 roku. Przyjęty okres badań miał na celu zobrazowanie rozwoju wybranych gałęzi infrastruktury technicznej w okresie przed i poakcesyjnym.
W przyjętym okresie zaobserwowano największy rozwój infrastruktury technicznej w grupie gmin o bardzo wysokim nasyceniu siecią kanalizacyjną - o ponad 100 km sieci na każde 100 km2 powierzchni. Z analizy przestrzennej badanych wskaźników wynika, że w części centralnej województwa małopolskiego tworzą się klastry gmin o wysokich wartościach statystyki I Morana, zaś w części północnej i południowej klastry gmin cechujących się niskimi wartościami. Takie zależności przestrzenne odnoszą się do wszystkich przyjętych rodzajów infrastruktury technicznej.

Cytowanie:

Sikora J., Malinowski M., Szeląg M. 2013, vol. 10. Analiza zależności przestrzennych pomiędzy wybranymi elementami infrastruktury technicznej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2013, vol. 10/ 04 (3 (Dec 2013))