Streszczenie:

Doświadczenie przeprowadzono w latach 2005-2007 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy. Badano w nim wpływ deszczowania i zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie ziemniaka wczesnego odmiany ‘Dorota'. Założono je jako dwuczynnikowe. Czynnikiem pierwszego rzędu było deszczowanie w wariantach: W0 - bez nawadniania (kontrola), W1 - deszczowanie, a drugiego rzędu zróżnicowane nawożenie azotem: N0 = 0, N1 = 40, N2 = 80 i N3 = 120 kg N•ha-1. Ziemniaki uprawiano na pełnej dawce obornika (40 Mg•ha-1), nawożenie fosforowo-potasowe było stosowane zależnie od zasobności gleby, jednakowo na wszystkich poletkach. Średni plon zebrany na poletkach kontrolnych (bez nawadniania) wyniósł 14,41 t•ha-1. Niższe plony, w zakresie 8,75-11,83 t•ha-1, zanotowano w pierwszych dwóch latach badań o opadach 161-230 mm, wyższe natomiast (22,66 t•ha-1) - w roku 2007, cechującym się największymi w okresie wegetacji ziemniaka opadami (323 mm). Zastosowanie deszczowania wpłynęło na istotny wzrost plonów, średnio do 28 t•ha-1. Uzyskany dzięki nawadnianiu przyrost wynosił 13,59 t•ha-1, co stano-wiło 94 %. Wyższe przyrosty plonów (rzędu 15,03-17,99 t•ha-1 - tj. 127-171%) zanotowano w pierwszych dwóch latach badań o niższych opadach w okresie wegetacji, a niższe efekty produkcyjne (7,78 t•ha-1, tj. 34,3%) przyniosło desz-czowanie w roku o największych opadach.Nawożenie azotem na poletkach kontrolnych było efektywne jedynie w ostatnim, wilgotnym roku badań. Wystąpiło natomiast istotne współdziałanie pomiędzy deszczowaniem i nawożeniem azotem w kształtowaniu plonu handlowego ziemniaka. Wzrastające dawki azotu powodowały w warunkach deszczowania istotny wzrost plonu, tj. średnio dla trzech lat 32,17 t•ha-1. Najwyższy plon w warunkach nawadniania zanotowano przy nawożeniu 120 kg N•ha -1 (N3. Średni z trzech lat przyrost plonu uzyskany dzięki deszczowaniu wyniósł 11,61 t•ha-1 przy dawce 40 kg N•ha-1, 16,01t•ha-1 przy 80 kg N•ha-1 i 16,69 t•ha-1 przy 120 kg N•ha-1. Produktywność 1 mm rozdeszczowanej wody zwiększała się wraz z rosnącym nawożeniem azotem (do dawki 80 N•ha -1), i średnio dla trzech lat oraz dawki 40, 80 i 120 kg N•ha-1 wynosiła: 113,4; 127,2 i 126,5 kg•ha-1•mm-1.