Streszczenie:

Ustalenie stanu prawnego nieruchomości jest kluczową kwestią w jej obro-cie. Dotyczy to nie tylko określenia granic, ale też właściciela nieruchomości. Za-bezpieczeniem prawnym wszelkich takich transakcji jest instytucja Ksiąg Wieczys-tych i ich rękojmia. Problem stanowią te nieruchomości, dla których jedynym dowodem nabycia jest akt własności ziemi wydany na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych z dnia 26 października 1971 r. Dochodzić może do zakwestionowania samego dokumentu lub próby jego unie-ważnienia, jednak sprostowanie informacji w nim zawartych nie jest obecnie wy-konalne. Możliwe jest również, że pomimo założenia księgi wieczystej, osoba do niej nie wpisana dysponować będzie AWZ, wskazując siebie jako właściciela. Ko-lejne problemy wynikać mogą z konieczności ustalenia, czy nieruchomość objęta tym aktem stanowi współwłasność majątkową, czy odrębny majątek oraz, czy praw do niej nie roszczą sobie właściciele nieruchomości sąsiednich.
Pomimo upływu prawie 39 lat od uchwalenia wyżej wymienionej ustawy, na rynku pojawiają się takie nieruchomości, dla których jedynym potwierdzeniem własności jest właśnie akt własności ziemi. W przypadku braku księgi wieczystej najlepszym rozwiązaniem wydaje się wstrzymanie procesu sprzedaży nieruchomości do momentu jej ustanowienia. Proces ten znacznie komplikuje się, gdy osoby wskazane w tym dokumencie nie żyją. Wówczas procedura ta wydłuża się
o postępowanie spadkowe, a stronę sprzedającą tworzą wszyscy prawomocni spadkobiercy, co wymaga ich jednomyślnej zgody na zbycie nieruchomości.