Streszczenie:

Celem pracy było zbadanie możliwości biodegradacji odpadu z przemysłu tłuszczowego charakteryzującego się bardzo dużą zawartością substancji tłusz-czowych (57%) oraz wynikającą stąd mazistą konsystencją. Proces kompostowa-nia prowadzono w warunkach tlenowych metodą pryzmową w trzech niezależnie, jednocześnie przygotowanych stosach kompostowych. Warunkiem skuteczności prowadzonego procesu było polepszenie właściwości fizycznych wyżej wspo-mnianego odpadu poprzez dobranie odpowiedniego materiału strukturotwórczego stwarzającego warunki tlenowe dla prawidłowego funkcjonowania mikroorgani-zmów odpowiedzialnych za rozkład substancji tłuszczowych. Istotne znaczenie w przeprowadzonych badaniach odegrało ustalenie odpowiedniej wilgotności pryzm kompostowych na początku procesu (w zakresie 60–75%) w celu zapew-nienia odpowiedniej aktywności wodnej dla rozwoju mikroorganizmów i zaini-cjowania wytwarzania metabolitów przez bakterie mezofilne, które ulegając utle-nieniu zainicjowały wytworzenie dużej ilości ciepła, a tym samym gwałtowny wzrost temperatury w pryzmach już w trzeciej dobie do 40oC, a następnie osią-gnięcie temperatury maksymalnej (60oC) w dwunastej dobie i utrzymywanie się zakresu temperaturowego 50–57oC przez kolejne 15 dni. Ustalone optymalne wil-gotności i proporcje materiałów do skomponowania stosów kompostowych przy-czyniły się do ustalenia również właściwego pH wewnątrz stosów kompostowych w zakresie pH 6,5 do 7,5, co przy niekorzystnej wartości pH = 3 odpadu podlega-jącego biodegradacji czyli zaolejonej ziemi bielącej, stanowiło niebagatelny pro-blem na początku procesu. Konsekwencją intensywnie przebiegającego procesu mineralizacji wyrażonego wzrostem temperatury były ilościowe zmiany węgla i azotu ogólnego prowadzące z kolei do systematycznego zmniejszania się warto-ści stosunku C:N z 29:1 do 15:1 po 6 miesiącach kompostowania. W gotowym kompoście zawartość substancji tłuszczowych wynosiła 9,1 g•kg^-1s.s., która to wartość nie obniża wartości nawozowej uzyskanego kompostu.