Streszczenie:

Obszary Natura 2000 obejmują ok. 21,5 tys. specjalnych obszarów ochrony siedlisk (12,8% terytorium UE) oraz ok. 4,8 tys. obszarów specjalnej ochrony ptaków (10% powierzchni). Program rolno-środowiskowy w ramach Programu Rozwoju Ob-szarów Wiejskich na lata 2007–2013, obejmujący 9 pakietów, służy poprawie środowi-ska przyrodniczego i ma istotne znaczenie dla realizacji celów sieci Natura 2000. Dla przykładu w Austrii w ramach ochrony krajobrazu kulturowego rzeki Lafnitz, realizowany jest program rolno- środowiskowy (ekstensywna gospodarka łąkowa) służący zachowaniu naturalnych walorów tego cieku i terenów nadrzecznych. We Francji na obszarze Parku Natury Brenne wprowadzono tzw. kontrakty zrównoważonego rolnictwa obejmujące ekstensywny wypas zwierząt, łowiectwo, hodowlę ryb itp. W Hiszpanii przykładem służących ochronie cennych ekosystemów jest projekt Zintegrowanego zarządzania w rolnictwie wokół mokradeł położonych w południowej części Andaluzji (redukcja zabiegów agrotechnicznych, zakaz wy-palania chwastów itp.). W Polsce, obecne programy rolno-środowiskowe, których realizacja obej-muje okres 2007–2013 opierają się na zasadzie dobrej praktyki rolniczej – przy-jaznej dla środowiska. Na małej wyspie Stora Karlsö koło Gotlandii (Szwecja) wdrażany jest pro-gram restytucji otwartego krajobrazu użytków zielonych, przy redukcji zakrze-wień jałowca i usuwaniu roślin egzotycznych – oparty na zrównoważonej gospo-darce kośno-wypasowej (owce). Dobrym przykładem programu rolno-środowiskowego jest Halkyn Mounta-in (Wlk. Brytania), w których racjonalnie połączono zalety użytkowania zasobów naturalnych (wapień) z dziedzictwem przyrodniczym obszaru (edukacja ekolo-giczna, określenie zasad wypasu owiec, pomoc dla biznesu). Programy rolno-środowiskowe w UE starają się skutecznie godzić ochronę różnorodności biologicznej z nieskrępowanym rozwojem społeczno-gospodarczym.