Streszczenie:

Zmniejszenie skutków powodzi może zostać osiągnięte poprzez zmniejszenie ryzyka powodziowego. Wymaga to niejednokrotnie kompleksowych prac obejmujących nie tylko ocenę zdolności przepustowej koryta cieku na obszarze zagrożonym powodzią, ale również koryta znajdującego się w wyższych częściach zlewni. Uniknięcie znacznych nakładów finansowych na usuwanie skutków powodzi może zostać dokonane między innymi poprzez poprawę przepustowości koryta. Wcześniej należy dokonać oceny aktualnego stanu zabudowy cieku. W wyniku oceny zniszczeń wywołanych wystąpieniem wód z koryta potoku Czarna Woda stwierdzono, że fala wodno-błotna dotarła do centrum Łącka, płynąc całą szerokością zurbanizowanej, przykorytowej części doliny. Celem badań jest wskazanie przyczyn stwarzających zagrożenie powodziowe dla miejscowości Łącko. W tym celu dokonano oceny stanu zabudowy i przepustowości potoku Czarna Woda, którego koryto biegnie przez górne dzielnice oraz centrum miejscowości Łącko. Wody potoku Czarna Wodna prowadzone są żłóbem kamienno-betonowym. Dokonana ocena możliwości przepustowej koryta umożliwiła wskazanie odcinków potoku o niskiej przepustowości. Wykonane pomiary spadku podłużnego dna potoku Czarna Woda na odcinku 553 m oraz dziewięciu wyznaczonych przekroi poprzecznych stanowiły podstawę obliczeń napełnienia dla przepływu miarodajnego. Przepływ ten o prawdopodobieństwie przewyższania wynoszącym 1%, służący do wymiarowania koryt potoków, obliczono wzorem karpackim Punzeta. Obliczony wzorem przepływ miarodajny Q1% wynosi 94,32 m³·s^-1. Na badanym odcinku żłobu znajdują się dwa mosty i stopień wodny. Zdolność przepustową koryta potoku określono dla przepływu miarodajnejnego. Wykazano, że na odcinku o długości ponad 100 m, znajdującym się powyżej centrum Łącka nastąpi wystąpienie wody z brzegów wskutek zbyt płytkiego koryta. Zlokalizowane mosty w km 1+110 i w km 1+554 nie powodują spiętrzenia wody miarodajnej w świetle mostów. Stopień wodny, znajdujący się powyżej odcinka żłobu o niskiej przepustowości, charakteryzuje się zbyt małym wydatkiem wynoszącym jedynie 65,64 m³·s^-1. Zwiększenie zdolności przepustowej stopnia, zapewniającej przepływ wody miarodajnej w korycie, wymagałoby zwiększenia wysokości przyczółków o co najmniej 0,56 m. Stwierdzono, że straty powodziowe w centrum Łącka spowodowane są głównie przez wystąpienie wody ze żłobu, biegnącego od stopnia wodnego do nowego odcinka żłobu, znajdującego się w centrum miejscowości. Przyczyną istniejącego zagrożenia powodziowego jest zarówno stopień wodny znajdujący się w km 1+506, powodujący znaczne spiętrzenie przepływu miarodajnego, jak również zbyt niskie obwałowanie koryta potoku Czarna Woda powyżej stopnia.