Streszczenie:

W pracy przedstawiono procedurę obliczania parametrów przepływu wody oraz natężenia transportu rumowiska wleczonego w małej rzece nizinnej z dnem piaszczystym, w której w wyniku procesu renaturyzacji zmieni się szorstkość skarp koryta. W obliczeniach wykorzystano wyniki badań terenowych oporów przepływu i ruchu rumowiska wleczonego, przeprowadzone w naturalnym korycie rzeki Zagożdżonki, na terenie zlewni badawczej Katedry Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW. Koryto rzeki na odcinku badawczym charakteryzuje się następującymi parametrami: szerokość koryta przy poziomie wody brzegowej – 3 ÷ 4 m, szerokość dna – 2 ÷ 3 m, głębokość maksymalna – 0,6 ÷ 0, 7 m, spadek podłużny – około 1 ‰, materiał denny stanowi piasek o średnicy d₅₀ = 0,41 mm. W badaniach własnych określono funkcję wleczenia, uzależniając jednostkowe natężenie ruchu rumowiska q_r od średniej prędkości V przepływu wody w przekroju poprzecznym koryta. Na podstawie obliczeń porównawczych intensywności wleczenia stwierdzono dużą zgodność wyników badań własnych z wynikami uzyskanymi ze wzoru Bagnolda. Obie funkcje wykorzystano więc do wykonania obliczeń prognostycznych wleczenia w korycie rzeki uregulowanej, przyjmując założenie, że warunki przepływu w naturalnej rzece Zagożdżonce można uznać za docelowy stan koryta poddanego procesowi renaturyzacji. Stwierdzono, że w korycie o tych samych wymiarach i reżimie przepływu, w wyniku renaturyzacji nastąpi wzrost intensywności wleczenia, co spowoduje erozję wgłębną koryta. W celu niedopuszczenia do erozji w korycie renaturyzowanym konieczne jest zapewnienie takiej samej intensywności wleczenia, co można uzyskać przez zastosowanie dwudzielnego przekroju poprzecznego lub jednodzielnego o większej szerokości dna niż posiada koryto uregulowane.