Streszczenie:

W pracy dokonano oceny wpływu przyrodniczych warunków gospodarowania w wybranych gminach rolniczych na ilościowe wyposażenie gospodarstw rolnych w podstawowe i specjalistyczne środki produkcji określane przez wielu badaczy jako infrastruktura rolnicza tych gospodarstw. Warunkami o kapitalnym znaczeniu na sposób i efekty gospodarowania są wskaźniki rolniczej przydatności gleb, wielkość i struktura agrarna oraz inne warunki przyrodnicze np. agroklimat, rzeźba i wystawa terenu, warunki wodne itp. Analiza przestrzenna obejmuje rozmieszczenie przestrzenne potencjału infrastruktury rolniczej ujęte w syntetycznym wskaźniku rozwoju, a następnie z uwzględnieniem tego wskaźnika jako miary rozwoju wyznaczenie części wspólnych grup w aspekcie jakości gleby i innych przyrodniczych warunków rolniczego gospodarowania (wskaźnik waloryzacji przestrzennej). Dla celów porównawczych infrastrukturę techniczną gospodarstw rolnych charakteryzowano zagregowanym wskaźnikiem syntetycznym wielu cech diagnostycznych w swojej konstrukcji opartym na miarze rozwoju Hellwiga. Dane do analizy zaczerpnięto z wyników Spisu Rolnego 2002 oraz udostępnione przez IUNG w Puławach dane o przydatności rolniczej gleb i warunków przyrodniczych gospodarowania. Odpowiednia infrastruktura techniczna gospodarstw rolnych jest jednym z ważniejszych czynników mających wpływ na charakter rolnictwa. Wyposażenie w infrastrukturę gospodarstw rolnych polskiej wsi w wielu przypadkach jest nie zadowalające. Występują jednak regiony, gdzie poziom uzbrojenia w infrastrukturę techniczną gospodarstw rodnych nie odbiega od stanu, jaki obserwujemy w większości krajów Unii Europejskiej (stara piętnastka). Nowe szanse rozwojowe, szczególnie dla obszarów najbiedniejszych, wynikać będą z działania środków wyrównujących warunki funkcjonowania obszarów wiejskich, pomocy w ramach rozwoju regionów zapóźnionych. Polska w zjednoczonej Europie jest jednym z najbiedniejszych obszarów, co powoduje, że może w całości korzystać z funduszy pomocowych na rzecz programów regionalnych, a także wielofunkcyjnego rozwoju rolnictwa i rolnictwa społecznie zróżnicowanego. Na sprostanie konkurencji w podstawowych działach produkcji rolnej mogą liczyć tylko te gospodarstwa, które dzięki swej otwartości na zmiany, gotowe będą na ukierunkowanie produkcji według potrzeb rynku, jak i poprawę jej jakości chociażby przez modernizację infrastruktury technicznej. Zasadne wydaje się zbadanie wyposażenia gospodarstw w techniczne środki produkcji (infrastruktura techniczna gospodarstw) oraz jej przestrzenne zróżnicowanie w aspekcie zdefiniowanych warunków gospodarowania. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono istotną zależność pomiędzy syntetyczną miarą rozwoju di a badanymi czynnikami, tj. jakością gleb użytkowanych rolniczo oraz wskaźnikiem waloryzacji warunków przyrodniczych. Dodatnia wartość współczynników korelacji pozwala wnioskować, że wraz ze wzrostem jakości gleb użytkowanych rolniczo i wskaźnikiem waloryzacji warunków przyrodniczych wyposażenie gospodarstw w infrastrukturę rośnie.