Streszczenie:

Tereny wiejskie, ze względu na specyfikę zabudowy wciąż w niewystarczającym stopniu mają uregulowaną gospodarkę ściekową. Ze względu na znaczne odległości między zabudowaniami oraz występujące często niedogodne warunki do budowy zbiorczej kanalizacji coraz powszechniej propagowane są niekonwencjonalne metody oczyszczania ścieków z tych terenów. Rozwiązania te powinny charakteryzować się znaczną skutecznością działania, niezawodnością i być atrakcyjne cenowo. Stosując takie systemy można w realiach polskiej wsi osiągnąć znacznie szybciej pożądane, równie dobre dla środowiska skutki ekologiczne, jak w przypadku planowanej budowy kanalizacji zbiorczej i lokalnej oczyszczalni ścieków. Coraz popularniejsze w naszym kraju stają się oczyszczalnie hydrofitowe, charakteryzujące się dużą sprawnością zmniejszania stężeń nie tylko zanieczyszczeń organicznych oraz zawiesin, ale również substancji biogennych, umożliwiające przy tym deponowanie i mineralizację osadów wtórnych powstających po procesie biologicznego oczyszczania.
Jednym z czynników, który może w istotny sposób wpływać na procesy redukcji zanieczyszczeń w seminaturalnych technologiach oczyszczania jest temperatura ścieków i przebiegu procesu ich oczyszczania w złożu. W literaturze naukowej przedmiotu brakuje doniesień z badań terenowych na temat wpływu warunków zimowych na kinetykę przemian zanieczyszczeń organicznych i biogennych oraz uzyskane efekty pracy tego typu oczyszczalni. Wychodząc temu naprzeciw autorzy postawili sobie za cel w niniejszej pracy przeprowadzenie oceny wpływu okresu pozawegetacyjnego na efektywność redukcji zanieczyszczeń organicznych, biogennych i zawiesiny ogólnej na urządzeniach ciągu technologicznego wybranej oczyszczalni przydomowej wykorzystując elementy teorii niezawodności.
Wpływ pory roku na redukcję analizowanych wskaźników zanieczyszczeń określono metodami statystycznymi wykorzystując, ze względu na liczebność próby poniżej 30 elementów, test t-Studenta istotności różnic pomiędzy średnimi na poziomie istotności =0,05 oraz elementy teorii niezawodności.
Analiza wykazała brak statystycznie istotnych różnic pomiędzy rozpatrywanymi okresami odnośnie zanieczyszczeń organicznych, zawiesiny ogólnej i fosforanów na poziomie istotności α=0,05. Jedynie w przypadku średnich stężeń azotu ogólnego w odpływie ze złoża poziomego obserwuje się statystycznie istotne różnice. Wynika to z faktu, iż procesy przemian azotu (nitryfikacja i denitryfikacja) uzależnione są, między innymi, od temperatury ścieków w złożu, której niskie wartości spowalniają szybkość i intensywność przemian biochemicznych. Można zauważyć, iż na złożu pionowym obserwuje się większy poziom niezawodności w okresie pozawegetacyjny w stosunku do wegetacyjnego dla analizowanych wskaźników za wyjątkiem zawiesiny ogólnej, dla której poziom ten wynosi >99,9% w obu okresach. Nie zmienia to faktu, iż w przypadku złoża pionowego obserwuje się wysokie efekty oczyszczania w odniesieniu od zanieczyszczeń organicznych i zawiesiny ogólnej. Również na złożu poziomym dla tych wskaźników obserwuje się bardzo wysoki poziom niezawodności w okresie pozawegetacyjnym. Jedynie w przypadku stężeń azotu ogólnego w okresie wegetacyjnym uzyskano wyższy poziom niezawodności, równy 94,4% w porównaniu do pozawegetacyjnego (89,55%).