Streszczenie:

Dzięki możliwości pobierania i gromadzenia biogenów oraz pierwiastków śladowych, a także możliwości regeneracji wegetatywnej po ścięciu, niektóre gatunki wierzby i trzciny od wielu lat są stosowane w ochronie środowiska do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych.
W pracy przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości chemicznych, corocznie ścinanych krzewów wierzby wiciowej (Salix viminalis L.) i trzciny pospolitej (Phragmites australis Cav. Trin. Ex Steud.). Badania prowadzono w latach 2002-2004, na złożach gruntowo-roślinnych 2 małych oczyszczalni ścieków w woj. lubelskim. Obiekty te charakteryzuje podobna technologia oczyszczania ścieków. Różnią się one jednak powierzchnią złoża, sposobem doprowadzania ścieków, jak również obciążeniem hydraulicznym oraz ładunkiem zanieczyszczeń.
Z badań wynika, że łodygi wierzby wykazują większe zdolności kumulacyjne azotu i fosforu niż łodygi trzciny. Natomiast zawartość potasu w wierzbie i trzcinie kształtuje się na podobnym poziomie. Rośliny nie pobierają pierwiastków biogennych ze ścieków w ciągu całego roku, lecz tylko w okresie wegetacyjnym. Ze względu na dużą zawartość tych związków w liściach oraz łodygach wskazane jest coroczne usuwanie roślin ze złoża. W przypadku pozostawienia ich następuje uwalnianie biogenów do środowiska, co może objawiać się wzrostem stężenia tych składników w ściekach odpływających ze złóż.
Ze względu na dużą zawartość biogenów liście trzciny i wierzby po kompostowaniu można wykorzystać do użyźniania gleby. Poza wykorzystywaniem wierzby w oczyszczalniach ścieków, dość powszechnym zastosowaniem tej rośliny jest plecionkarstwo. Wierzba może też być wykorzystana m.in. do faszynowania brzegów rzek i kanałów oraz do rekultywacji stromych skarp. Poza wykorzystaniem w oczyszczalniach ścieków, nadziemne części pędów trzciny są stosowane do wyrobu mat izolacyjnych w budownictwie oraz w produkcji bardzo popularnych pokryć dachowych. Trzcina ma również zastosowanie w przemyśle papierniczym w produkcji celulozy.