Wstępne wyniki badań nad wpływem deszczowania i zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie prosa odmiany ‘gierczyckie’ na glebie bardzo lekkiej

W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 2005–2006 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy, badano wpływ deszczowania i czterech poziomów nawożenia azotowego na wielkość plonu prosa odmiany ‘Gierczyckie’. Polowa pojemność wodna gleby w warstwie 0–50 cm wynosiła 57 mm, retencja użyteczna 43 mm, zaś efektywna retencja użyteczna zaledwie 30 mm. Doświadczenie założono jako dwuczynnikowe w układzie zależnym split-plot, w trzech powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu było deszczowanie zastosowane w dwóch wariantach: Wo – bez nawadniania (kontrola), W1 – deszczowanie na podstawie wskazań tensjometrów (-0,03 MPa). Czynnikiem drugiego rzędu było zróżnicowane nawożenie azotowe: N0 = 0 kg N ha -1, N1 = 40 kg N ha -1, N2 = 80 kg N ha -1, N3 = 120 kg N ha -1. Potrzeby wodne prosa oszacowano zgodnie z metodyką podaną przez Klatta oraz Pressa. Średnie w dwuletnim okresie badań potrzeby wodne prosa (od 1 maja do 31 sierpnia) policzone według Klatta oraz Pressa, wyniosły odpowiednio 278 i 294 mm, wahając Stanisław Rolbiecki, Roman Rolbiecki, Czesław Rzekanowski, Bogdan Grzelak 180 się jednak w poszczególnych latach od 264 do 307 mm. Stwierdzono, że deszczowanie istotnie zwiększyło plony ziarna o 1,79 t ha-1 (85 %). Wzrost nawożenia azotowego (z 0 do 120 kg Nha-1) ...

Wpływ deszczowania i nawożenia azotem na plonowanie jęczmienia browarnego na glebie lekkiej

W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 2006–2008 na glebie lekkiej w Mochełku koło Bydgoszczy, badano wpływ deszczowania i czte-rech wariantów nawożenia azotowego na wysokość i jakość plonu ziarna browar-nej odmiany jęczmienia jarego ‘Poldek’. W kolejnych sezonach wegetacji zasto-sowano odpowiednio sumaryczne dawki wody 90, 30 i 180 mm, stosownie do przebiegu warunków meteorologicznych. Deszczowanie browarnej odmiany jęcz-mienia jarego ‘Poldek’ istotnie wpłynęło na wysokość plonu ziarna, powodując je-go przeciętną zwyżkę 2,24 t.ha-1 (71,3%). Efektywność produkcyjna deszczowania była wyższa od uzyskiwanej w innych doświadczeniach krajowych, prowadzonych w porównywalnych warunkach glebowych. Deszczowanie przyczyniło się także do polepszenia wskaźników przydatności browarnej ziarna. Ziarno roślin deszczowa-nych zawierało mniej białka, charakteryzowało się porównywalną energią kiełko-wania oraz znacznie większą celnością, w porównaniu do roślin z obiektów kontrolnych. Nawożenie azotowe powodowało istotny wzrost plonu ziarna, ale wpływało na pogorszenie jego jakości pod względem przydatności sło-downiczej. Na podstawie uzyskanych rezultatów można stwierdzić, że w sezonach wegetacyjnych o niskich opadach atmosferycznych w okresie maja, czerwca i lip-ca, cechujących się występowaniem długotrwałych okresów posuchy rolniczej, deszczowanie jęczmienia jarego na glebie lekkiej stanowi jeden z podstawowych zabiegów plonotwórczych, umożliwiających pozyskanie wysokiego i dobrego jakościowo plonu ziarna. ...

Wpływ nawadniania kroplowego i nawożenia azotem na plonowanie dwóch odmian kukurydzy na glebie bardzo lekkiej

W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w latach 2006–2008 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy, badano wpływ nawadniania kroplowego i dwóch poziomów nawożenia azotowego na wysokość, strukturę i jakość plonu ziarna dwóch odmian kukurydzy na ziarno ‘Cedro’ i ‘Smok’. Wykazano, że nawadnianie kroplowe spełniało rolę podstawowego czynnika plonotwórczego, bez którego uprawa kukurydzy na glebie bardzo lekkiej była całkowicie zawodna i uzależniona od wysokości opadów atmosferycznych w czerwcu i w lipcu. Z powodu niskiego plonowania roślin nie nawadnianych, efektywność produkcyjna tego zabiegu okazała się bardzo wysoka. Pod wpływem nawadniania kroplowego, średnie przyrosty plonu ziarna badanych mieszańców wynosiły 4,77 t.ha-1 (221%), a efektywność zastosowania 1 mm wody nawodnie-niowej 34,9 kg.ha-1. Podwojenie nawożenia azotowego w warunkach nawadniania prowadziło do korzystnych zmian ilościowych (wzrost plonu ziarna o 11%) i jakościowych (większa masa tysiąca ziaren, większa zawartość białka w ziarnie, mniejsza wilgotność ziarna podczas zbioru). Na podstawie wyników aktualnych i wcześniejszych prac stwierdzono, ze zastosowanie nawadniania kroplowego kukurydzy w miejsce deszczowania, przyczynia się do zwiększenia jednostkowych efektów produkcyjnych, a więc lepszego wykorzystania wody nawodnieniowej. ...

Wpływ deszczowania i nawożenia azotem na zróżnicowanie morfologiczne dwóch odmian prosa (Panicum miliaceum L.) na glebie bardzo lekkiej

Celem badań przeprowadzonych w latach 2005–2006 w Kruszynie Krajeń-skim koło Bydgoszczy było określenie wpływu nawodnienia deszczownianego i zróżnicowanego nawożenia azotem na cechy morfologiczne korzeni i pędu oraz strukturę plonu prosa dwóch odmian ‘Gierczyckie’ i ‘Jagna’, uprawianych na glebie bardzo lekkiej. Badania wykazały, że na zróżnicowanie wartości wyżej wymie-nionych cech morfologicznych testowanych odmian prosa istotnie wpływało na-wadnianie, przy czym lepiej na ten czynnik doświadczenia reagowała odmiana ‘Jagna’. W obu odmianach nawodnienie intensywniej zwiększało masę pędu i ziarna w stosunku do masy korzeni, co odzwierciedlają wyższe wartości współczynników P1 (stosunek masy ziarna do masy korzeni) oraz P2 (stosunek masy czę-ści nadziemnej do masy korzeni). Obie odmiany reagowały również pozytywnie na nawożenie azotem, przy czym w warunkach bez deszczowania odmiana ‘Gierczyc-kie’ lepiej wykorzystuje wyższe dawki azotu (80–120 kg•ha-¹) a odmiana ’Jagna’ dawki azotu w zakresie 40–80 kg•ha-¹. Deszczowanie natomiast zwiększyło efektywność nawożenia azotem u odmiany ‘Gierczyckie’ już po zastosowaniu azotu w ilości od 40 do 80 kg•ha-¹ a u odmiany ‘Jagna’ 40 kg•ha-¹. ...

Wpływ deszczowania i zróżnicowanego nawożenia azotem na zdrowotność prosa odmiany ‘Gierczyckie’ na glebie bardzo lekkiej

Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2005–2006 na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy. Badano wpływ desz-czowania i czterech poziomów nawożenia azotowego na zdrowotność prosa odmiany ‘Gierczyckie’. Doświadczenie założono jako dwuczynnikowe w układzie split-plot. Czynnikiem pierwszego rzędu było deszczowanie zastosowane w dwóch wariantach: bez nawadniania (kontrola) i deszczowanie na podstawie wskazań tensjometrów (-0,03 MPa). Czynnikiem drugiego rzędu była dawka na-wożenia azotowego: 0, 40, 80 i 120 kg N•ha-1. Badania obejmowały ocenę stopnia porażenia korzeni przez kompleks patogenów, podstawy źdźbła przez Fusarium spp., Oculimacula spp. i Rhizoctonia spp. Na liściach obserwowano nasilenie mączniaka prawdziwego, czerwonej plamistości i innych plamistości. Deszczowanie spowodowało istotny wzrost nasilenia fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła oraz spadek ostrej plamistości oczkowej. Zdrowotność niedesz-czowanego prosa zależała w dużym stopniu od opadów atmosferycznych. Niższe nasilenie fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła zanotowano w roku z mniejszą ilo-ścią opadów w okresie wegetacji prosa, a ostrej plamistości oczkowej w roku z większą ilością opadów. Wraz ze zwiększaniem dawki nawożenia azotowego na-stępował istotny wzrost porażenia korzeni prosa, a w warunkach deszczowania także podstawy źdźbła przez Fusarium spp. Plamistości na liściach występowały w największym nasileniu przy braku nawożenia azotowego, a najmniejszym przy dawce 40 kg N•ha-1. Choroby obserwowane na prosie nie wywarły wyraźnego ...

Wpływ deszczowania i nawożenia azotem w technologii uprawy jęczmienia browarnego na wydajność procesu słodowania

Celem pracy było określenie wpływu cech odmianowych, deszczowania i nawożenia azotowego na przydatność gospodarczą badanych odmian jęczmienia browarnego. Przydatność gospodarczą określono na podstawie plonu ziarna celnego oraz wydajności słodowania i masy słodu możliwej do pozyskania z powierzchni 1 hektara uprawy. Doświadczenie polowe przeprowadzono w sezonie wegetacyj-nym 2010 na glebie lekkiej w Mochełku koło Bydgoszczy. Stwierdzono, że wyższą przydatnością gospodarczą, określoną na podstawie plonu ziarna celnego oraz masy słodu i wydajności słodowania, charakteryzowała się browarnicza odmiana jęczmienia jarego ‘Marthe'. Wprowadzenie deszczowania w technologii uprawy jęczmienia browarnego przyczyniło się do zwiększenia plonu ziarna celnego oraz wydajności procesu słodowania z jednostki powierzchni. Optymalny poziom nawożenia azotem deszczowanych upraw jęczmienia browarnego, pod względem wielkości plonu użytecznego ziarna oraz masy uzyskanego słodu, powi-nien wynosić 30 kg.ha-1. Zwiększenie nawożenia do 60-90 kg.ha-1nie spowodowało istotnego wzrostu masy ziarna celnego i słodu.     ...

Wpływ deszczowania i nawożenia azotowego na plonowanie rzepaku ozimego

W pracy przedstawiono wyniki ścisłego doświadczenia polowego z desz-czowaniem i nawożeniem azotem rzepaku ozimego odmiany ‘Californium' prze-prowadzonego w latach 2007-2010, w stacji badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii UTP, w Mochełku koło Bydgoszczy, na glebie lekkiej. W każdym sezonie wiosennej wegetacji roślin wystąpiły potrzeby nawad-niania. Zastosowano średnio 93 mm (głównie w maju i czerwcu). Sezonowa dawka wahała się od 55 mm w 2009r. do 150 mm w 2008r. Stosowano dwie dawki azotu: 125 i 200 kg.ha-1. Średnio w latach badań rzepak plonował na poziomie 4,41 t.ha-1. Zastoso-wane czynniki spowodowały zwiększenie plonu: deszczowanie o 1,13 t.ha-1 (29.3%) ,a nawożenie azotem, o 0,37 t.ha-1(8,7%). Największy przyrost plonu nasion pod wpływem deszczowania (1,27 t.ha-1) uzyskano w 2008r., przy zastosowaniu największej dawki wody (150 mm). Największa (21,6 kg) efektywność roz-deszczowania 1 mm wody przyniosła najmniejsza (55 mm) dawka w 2009r. Deszczowanie spowodowało wyraźniejszą, w porównaniu do nawożenia, poprawę elementów struktury plonu, zwiększając o 11,5% MTN, o 17,3% liczbę rozgałęzień, o 24,7% liczbę łuszczyn i o 8,6% ich długość. Czynniki doświadczenia przyczyniły się do znacznego wzrostu plonu białka i tłuszczu z jednostki powierzchni.     ...

Zdrowotność prosa odmiany ‘Jagna’ uprawianego na glebie bardzo lekkiej w zależności od dawki nawożenia azotowego i nawadniania

Celem przeprowadzonego w latach 2005-2006 doświadczenia było okre-ślenie wpływu nawodnienia deszczownianego i zróżnicowanej dawki nawożenia azotem (0, 40, 80, 120 kg N•ha-1) na zdrowotność prosa odmiany ‘Jagna', upra-wianego na glebie bardzo lekkiej. Badania obejmowały ocenę stopnia porażenia korzeni przez kompleks patogenów, podstawy źdźbła przez Oculimacula spp., Rhizoctonia spp. oraz Fusarium spp. i Bipolaris sorokiniana. Na liściach obser-wowano nasilenie czerwonej i innych plamistości. Ponadto określano skład gatun-kowy grzybów zasiedlających porażone korzenie i podstawę źdźbła. Deszczowanie spowodowało istotny wzrost porażenia korzeni przez kom-pleks patogenów oraz podstawy źdźbła przez Fusarium spp. i B. sorokiniana. Zdrowotność niedeszczowanego prosa zależała w dużym stopniu od opadów at-mosferycznych. Słabsze porażenie przez większość patogenów zanotowano w roku z mniejszą ilością opadów w okresie wegetacji prosa. W miarę zwiększania dawki nawożenia azotowego następował istotny wzrost porażenia korzeni, a także pod-stawy źdźbła przez Oculimacula spp. Z porażonych korzeni prosa, spośród grzybów patogenicznych izolowano głównie Fusarium spp., zwłaszcza F. solani, F. oxysporum i F. equiseti. Z porażo-nej podstawy źdźbła izolowano przede wszystkim F. equiseti i B. sorokiniana. Znacznie rzadziej wyodrębniano Rhizoctonia solani i R. cerealis. Techniką PCR potwierdzono, iż R. cerealis i R. solani były sprawcami ostrej plamistości oczkowej, a R. solani także porażenia korzeni.     ...

Ocena celowości stosowania deszczowania w technologii uprawy jęczmienia browarnego – wstępne wyniki badań

W doświadczeniu polowym, przeprowadzonym w sezonie wegetacyjnym 2010r. na glebie lekkiej w Mochełku koło Bydgoszczy, badano wpływ deszczowa-nia i czterech wariantów nawożenia azotowego na wysokość i jakość plonu ziarna browarnych odmian jęczmienia jarego ‘Mauritia' oraz ‘Marthe'. Okres wegetacji jęczmienia pod względem sumy opadów należał do wilgotnych, jednak cechował się wyjątkowo nierównomiernym rozkładem opadów w poszczególnych dekadach. W okresie obejmującym fazę kłoszenia i dojrzewania jęczmienia opady wyniosły zaledwie 16,3 mm, co spowodowało potrzebę deszczowania roślin. Łącznie w pięciu dawkach jednorazowych zastosowano 105 mm wody. Stwierdzono, ze wysokość plonów ziarna jęczmienia jarego wynosiła od 3,05 t.ha-1 do 6,34 t.ha-1, w zależności od odmiany, deszczowania i wariantu nawo-żenia azotowego. Niezależnie od zastosowanych czynników, większą średnio o 31% wysokością plonów charakteryzowała się odmiana ‘Marthe'. Średni przyrost plonu ziarna pod wpływem zastosowania deszczowania wyniósł 37,3%. Wskazuje to na dużą celowość wprowadzenia tego zabiegu do technologii produkcji jęczmienia browarnego jako czynnika podwyższającego wysokość plonów ziarna w sezonach wegetacji cechujących się występowaniem posuch atmosferycznych i rolniczych w okresie wzmożonego zapotrzebowania roślin na wodę. Reakcja roślin na nawożenie i jego wzrastające dawki zależała od warunków wodnych, zróżnicowanych w wyniku deszczowania. W warunkach bez deszczowania stwierdzono brak istotnego zróżnicowania wysokości plonu odmiany ‘Mauritia' oraz zmniejszenie wysokości plonu ...

Wpływ nawadniania i nawożenia azotowego prosa odmiany Gierczyckie na występowanie fitofagicznej entomofauny

Badano wpływ nawadniania oraz nawożenia azotowego prosa odmiany ‘Gierczyckie' na występowanie fitofagicznej entomofauny o kłująco-ssącym apa-racie gębowym. Doświadczenie polowe prowadzono w latach 2005-2006 w Kru-szynie Krajeńskim koło Bydgoszczy. Stwierdzono, że przylżeńce oraz pluskwiaki stanowiły najliczniejszą grupę, która zasiedlała rośliny prosa. Odławiano zdecydowanie najmniejszą liczebność thysanopterofauny, gdy rośliny traktowano średnimi dawkami nawożenia azoto-wego. Owady te preferowały rośliny nawadniane. Kwietniczkowate (Phlaeothri-pidae) stanowiły zdecydowanie najliczniejszą grupę owadów odławianych spośród przylżeńców. Liczebność odławianych pluskwiaków była niższa, w porównaniu do przylżeńców. Hemiptera najliczniej występowały na roślinach nawadnianych, które traktowano wysokim poziomem nawożenia azotowego. Reprezentowane one były przez kilka rodzin, takich jak: skoczkowate, tasznikowate, mszycowate i szy-dlakowate. Najliczniejszym przedstawicielem Cicadellidae był zgłobik smużkowany - Psammotettix alienus Dahlbom. Skoczek sześciorek - Macrosteles laevis Ribaut oraz skoczek ziemniaczak - Empoasca pteridis Dahlbom wystąpiły w nieco mniejszym nasileniu. Spośród rodziny mszycowatych najliczniej odławiano mszycę zbożową i mszycę czeremchowo-zbożową. Stosowanie zróżnicowanego nawadniania oraz nawożenia azotowego w uprawie prosa wpływało na liczebność fitofagicznych pluskwiaków z rodziny tasznikowatych: zmienika lucernowca - Lygus rugulipennis Popp. i wysmułka paskorogiego - Trigonotylus coelestialium Kirk. Pierwszy z wymienionych Miridae zdecydowanie preferował rośliny nawad-niane oraz nawożone wyższą dawką azotu. ...

Ocena wpływu deszczowania i nawożenia azotem na wysokość i jakość plonu dwóch odmian jęczmienia browarnego

Celem badań była ocena wpływu deszczowania i nawożenia azotowego oraz interakcji tych czynników na wysokość plonu i wartość browarną ziarna dwóch jakościowych odmian jęczmienia jarego ‘Mauritia' oraz ‘Marthe'. Ścisłe doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2010-2011 na glebie lekkiej o zwięzłym podłożu w Stacji Badawczej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrod-niczego, zlokalizowanej w Mochełku koło Bydgoszczy, a więc w strefie o naj-większych przeciętnych niedoborach opadów atmosferycznych i potrzebach stosowania uzupełniającego deszczowania w Polsce pod względem kryterium klimatycznego. Biorąc pod uwagę warunki glebowe doświadczenia, stosowane deszczowanie miało typowy dla warunków klimatycznych Polski charakter inter-wencyjny, uzupełniający okresowe braki opadów atmosferycznych w okresie wzmożonych potrzeb wodnych jęczmienia. Hipoteza badawcza zakładała, że za-stosowanie deszczowania w technologii uprawy jęczmienia spowoduje wzrost i stabilizację wysokości plonów ziarna oraz przyczyni się do pozyskiwania surowca spełniającego kryteria przydatności browarnej, niezależnie od występujących w sezonie wegetacji okresów suszy rolniczej. Założono także, że w warunkach deszczowania możliwe będzie zastosowanie wyższych dawek nawożenia niż w uprawie tradycyjnej, prowadzonej w warunkach naturalnych opadów atmosfe-rycznych, a zwiększone nawożenie azotowe przyczyni się do wzrostu wysokości plonów, nie pogarszając jakości ziarna przeznaczonego do przemysłu browarni-czego. Wyniki przeprowadzonych ścisłych doświadczeń polowych potwierdziły hipotezę, że pod względem kształtowania wskaźników produkcyjnych i jakościo-wych, wprowadzenie deszczowania do technologii produkcji jęczmienia browarnego jest zabiegiem bardzo ...